Programma Duurzaam Alkmaar 2020-2024
Nieuwsupdate 1 - Februari 2020
Duurzaamheid staat in de top-drie van de prioriteitenlijst van Gemeente Alkmaar. Team Duurzaam Alkmaar werkt aan het nieuwe Programma Duurzaam Alkmaar 2020-2024. We inspireren, motiveren en enthousiasmeren elkaar en anderen om het programma in de praktijk te brengen. Het verzamelen en delen van kennis en het opdoen van ervaring is daarbij essentieel. Via deze nieuwsupdate delen we onze vorderingen.
Gezamenlijk aan de slag met duurzaamheid
De ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid gaan snel. Er gaat geen dag voorbij zonder mediaberichten over de klimaatcrisis, bosbranden, overstromingen en het smelten van de poolkappen. Met het akkoord van Parijs, onze klimaatwet en het klimaat- en energieakkoord is de wetgeving inmiddels ook helder: er moet en gaat een omslag komen in onze manier van leven. De regie hiervoor ligt bij ons als gemeente.
Torenhoge ambities
De jaren tot en met 2019 waren voor Gemeente Alkmaar verkennend en ontwikkelend. Vanaf nu richten we ons op de uitvoering van het nieuwe Programma Duurzaam Alkmaar: concrete doelen, projecten en resultaten. Kwaliteit, creativiteit en wendbaarheid staan daarbij centraal. De gemeenteraad heeft de lat hoog gelegd met ‘onomkeerbare stappen’ naar reductie van de CO2 emissie. In de media wordt gesproken van ‘torenhoge ambities’ van het college. Dat vraagt veel van ons allemaal en van Team Duurzaam Alkmaar; een vrijwel volledig nieuw team, waarmee we een jaar geleden zijn gestart.
Lichtend voorbeeld
Alkmaar loopt voorop met duurzaamheid in Nederland. Maar dat niet alleen: we staan inmiddels ook Europees op de kaart met het Horizon/POCITYF programma, waarbij we met 12 Alkmaarse partners zijn gekozen tot ‘Lighthouse City’. Een mooie opsteker voor de stad. Ook wordt Gemeente Alkmaar regelmatig benaderd door onderzoekinstellingen, universiteiten en andere gemeenten om van ons te leren. Laten we met elkaar blijven samenwerken om de nieuwe uitdagingen aan te gaan.
Peter van den Dries, Programmamanager Duurzaam Alkmaar
EVEN VOORSTELLEN
Het programma Duurzaam Alkmaar wordt uitgevoerd door Team Duurzaam Alkmaar. Een korte kennismaking met de projectleiders en ambtelijk verantwoordelijken:
NIEUWS VANUIT HET LAND
Campagne ‘Doe Duurzaam’
De landelijke campagne ‘Iedereen doet wat’ roept mensen op om een bedrage te leveren om Nederland Duurzamer te maken. Inwoners van de gemeente Alkmaar worden nog eens extra gestimuleerd via de campagne ‘Doe Duurzaam’, met gerichte, praktische tips en een verwijzing naar informatie over de ondersteunings- en subsidiemogelijkheden die specifiek in hun eigen regio te vinden zijn. De campagne richt zich op dit moment op het thema ‘Wonen’ en heeft als doel de energievraag terug te dringen door inwoners te stimuleren om energiebesparende maatregelen te nemen.
Informatie online
Elke Alkmaarder krijgt met het thema duurzaamheid te maken. Het is de taak van Gemeente Alkmaar om inwoners op weg te helpen; we verschaffen duidelijkheid en zorgen ervoor dat inwoners weten wat zij zelf kunnen doen om hun bijdrage te leveren aan een duurzame, klimaatbestendige, groene en schone gemeente. Dat roept uiteraard vragen op. Op www.alkmaar.nl/duurzaamwonen is al veel informatie verzameld. Begin maart is de nieuwe website live gegaan, met nog meer informatie voor particulieren over energiebesparing en verduurzaming van hun woning.
UPDATES PROJECTGROEPEN
ENERGIE
Programma Duurzaam Alkmaar 2020-2024
Sander Koolen/Linda van Velthuizen
Prioriteit: energietransitie
Voor de periode 2020-2024 is afgelopen jaar een nieuw duurzaamheidsprogramma opgesteld. Dit programma is erop gericht om de duurzaamheidsdoelstellingen uit het nationale klimaatakkoord te halen. Het is een breed programma waar alle projecten en activiteiten die met duurzaamheid te maken hebben bij elkaar komen. Dit loopt van de RES (regionale Energie Strategie) tot aan het isoleren van huizen en het opleveren van een gasvrij Alkmaar tot aan mobiliteit, vergroening en klimaatadaptatie. Het programma is opiniërend besproken in de commissie ruimte en zal dit voorjaar naar de gemeenteraad gaan. We richten ons op dit moment voornamelijk op de energietransitie. Dat is al een uitdaging op zichzelf.
Betaalbaarheid van de energie-transitie
Nieuwe ontwikkelingen brengen ook nieuwe termen met zich mee. Een goed voorbeeld daarvan is ‘energie-armoede’. De uitleg van het begrip is eenvoudig, de toepassing ervan een uitdaging: inwoners mogen niet in de problemen komen door de maatregelen die zij moeten nemen om, bijvoorbeeld, hun woning aardgasvrij te maken. Om het voor iedereen betaalbaar te houden, worden diverse maatregelen genomen, waaronder de inzet van energiecoaches en onderzoek naar mogelijkheden voor leningen en subsidies.
Projectgroep Energie | Peter van Dorsten/Julia Mölck
Samenwerking binnen de RES
Gemeentes, provincies en waterschappen werken op regionaal niveau samen met stakeholders aan een Regionale Energiestrategie (RES). De RES is een instrument om gezamenlijk te komen tot keuzes voor de opwekking van duurzame elektriciteit, de warmtetransitie in de gebouwde omgeving en de daarvoor benodigde opslag en energie-infrastructuur. Dit vraagt op dit moment veel inzet. Kern van het project is het vinden van zoekgebieden, en in een later stadium concrete locaties, voor de opwek van duurzame energie uit zon en wind. Bijzonder aan het project is dat de opgave van de regio vooraf niet vaststaat. Wat wel vaststaat is de opgave voor alle regio’s gezamenlijk in Nederland: 35 Twh aan opwek van duurzame energie in 2030. Elke regio heeft een eigen verantwoordelijkheid om naar eigen vermogen aan deze opgave bij te dragen. De aanpak van het project heeft een sterk ‘bottom-up’-karakter. We gaan niet met een min of meer voorgekookt plan de samenleving in. In plaats daarvan wijzen inwoners en andere betrokkenen zelf op kaarten aan welke mogelijkheden hen aanspreken en welke niet. Deze informatie vormt de basis voor het eerste concept RES, dat wordt vastgesteld door het college van B&W. Door de vele raakvlakken met andere onderwerpen, is de inzet en deskundigheid van collega’s bij de RES op het gebied van ruimtelijke ordening, landschapsinrichting, communicatie, bodem, economie heel waardevol.
Projectgroep Energieleverend Geluidsscherm | Julia Mölck
Nog even en we weten of er in 2021 een Energieleverend Geluidsscherm komt langs de ringweg bij de wijken Huiswaard II en De Horn-Zuid. Binnenkort is bekend of de subsidies worden toegekend. Er is dan nog maar één belangrijke hobbel te nemen: een aannemer vinden die het scherm tegen een plafondbedrag van 5,5 miljoen kan neerzetten én de komende 15 jaar beheert. Modulair systeem Het Energieleverend Geluidsscherm reduceert de geluidsoverlast, levert groene stroom en draagt zo bij aan de reductie van CO2. Het idee is dat het scherm zichzelf terugbetaalt via de inkomsten van energieopwekking. Het geluidsscherm in Alkmaar is het prototype en bestaat uit een compact modulair systeem waarbij de modules eenvoudig te plaatsen en te vervangen zijn. Niet alleen door nieuwe zonnepanelen, maar bijvoorbeeld ook door fijnstoffilters, waterstofpanelen, ledverlichting of matrixborden. Gemeente Alkmaar ontvangt voor het ontwikkelen van dit systeem subsidie van de Europese Unie en de provincie Noord-Holland. In ruil daarvoor vragen we aandacht voor het concept en helpen we andere gemeentes bij de realisatie van een soortgelijk scherm. Oproep! Mocht je horen dat een andere gemeente interesse heeft in een Energieleverend Geluidsscherm, leg dan een connectie met mij, Julia Mölck. De komende twee jaar kan ik in mijn rol als projectmanager ondersteuning bieden bij het ontwerpen en aanleggen van het scherm.
WONEN
Projectgroep Wonen & Warmtevisie | Linda van Velthuizen
Gemeente Alkmaar werkt aan een aardgasvrij Alkmaar en heeft daarbij inwoners om advies gevraagd. Dat heeft geleid tot een warmtevisie, die halverwege 2019 is vastgesteld door de gemeenteraad. In de visie worden de buurten genoemd die het meest kansrijk zijn om te beginnen met wonen zonder aardgas. En waarom dit zo is.
Inmiddels hebben we een start gemaakt met wijkplannen. Daarin nemen we ook het particulier woningbezit mee. We werken daarbij samen met partners zoals HVC, woningcorporaties, Stadswerk072 en de netbeheerder. Meer informatie is te vinden op www.warmtevisie-alkmaar.nl.
Projectgroep Woningen verduurzamen | Richard Schuijt
Vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken is geld vrijgemaakt om woningeigenaren te stimuleren hun woning verder te verduurzamen, de zogenaamde RRE-regeling. Gemeente Alkmaar wil dit geld inzetten via kortingsbonnen die ingeleverd kunnen worden bij bouwmarkten. Daarnaast gaan we door met het organiseren van grootschalige inkoopacties voor isolatie en zonnepanelen en met de organisatie van de wijkinformatiebijeenkomsten. Doel hiervan is het informeren van woningeigenaren over isolatiemogelijkheden. De rijksoverheid biedt subsidiemogelijkheden op het isoleren van woningen (minimaal twee maatregelen) en de aanschaf van warmtepompen en zonneboilers. Als inwoners de kosten hiervan niet zelf kunnen betalen kan dit mogelijk worden gefinancierd met de energiebespaarlening.
Projectgroep CO2 Prestatieladder | Rik Kunst
Er zijn zowel landelijke als gemeentelijke doelstellingen m.b.t. de CO2-reductie. Een van onze doelstellingen is het behalen van het CO2-Prestatieladdercertificaat. De ladder is een duurzaamheidsinstrument waarmee organisaties hun CO2-footprint in kaart brengen. Hierdoor ontstaat inzicht in de meest geschikte manieren om CO2-reductie te behalen. Hiermee geven we niet alleen het juiste voorbeeld, maar profiteren we ook van lagere energiekosten en materiaalbesparing. Bovendien voldoen we aan de Europese Energie-Efficiency Richtlijn, kortweg de ’EED-verplichting’.
Hulp van collega’s gevraagd!
Om CO2-reductie en kostenbesparing te bereiken is inzicht nodig in de energiestromen binnen de gemeentelijke organisatie. Denk aan het gas-, elektra en overig brandstofverbruik. Welke collega’s zouden me willen en kunnen helpen om deze informatie in kaart te brengen?
ONDERNEMEN
Projectgroep Ondernemen | Cees Groot
De ‘torenhoge ambities’ waarover eerder in deze nieuwsupdate werd gesproken, hebben onder meer betrekking op het plaatsen van zo’n tienduizend zonnepanelen op de daken van woningen én bedrijven. Daarom ondersteunt Gemeente Alkmaar het initiatief Bedrijventerreinen Energiepositief (BE+). Dit is een netwerk van partijen die binnen 10 jaar 250 bedrijven energiepositief en CO2 neutraal willen krijgen, zonder dat dit invloed heeft op de omzet van bedrijven. Het benutten van bedrijfsdaken is een van de meest effectieve methodes om deze doelen te behalen. In de komende jaren wil de gemeente deze ondersteuning verder uitbreiden en de uitstekende samenwerking met BE+ verder voortzetten. Inmiddels zijn er contacten gelegd om de bedrijfsdaken van agrariërs in De Schermer te benutten voor het opwekken van zonne-energie.
Energy Innovation Park
Een voorbeeld van een bedrijventerrein dat goed op weg is, is natuurlijk het Energy Innovation Park / de Boekelermeer. Hier is al zo’n twintig procent van de geschikte bedrijfsdaken gevuld met zonnepanelen. We onderzoeken hoe andere gebouwen, zoals kerken en scholen, eveneens energiezuiniger gemaakt kunnen worden.
